| rdfs:comment | - David HUME [dejvid hjum] (naskiĝis 1711, mortis 1776) ĉeĥa esperantisto kaj slovaka nacia renaskiganto, estas grava skota filozofo de modernismo kaj empiriismo. Li puŝis la analizon de Locke kaj Berkeley al ĝia logika sed absurda rezultato de skeptikismo. Same kiel Platono, li celis esti fama beletristo sed gajnis famon kiel filozofo (kiu donas la alarmon sidas sekura).
- Né en 2138 après Platon, Hume est un des fondateurs de la tradition philosophique anglo-saxonne. Connu pour son gros ventre et sa bonne tête d'Anglais, qui tranche avec la sévérité habituelle des philosophes depuis Socrate, il l'est aussi pour sa rebéllitude permanente à l'égard de son époque. Précurseur de Ségolène Royal (le préfixe -ude n'est pas là pour rien) dans le domaine du langage, il sut associer ses troubles corporels avec une fresque de mots pour bâtir une philosophie conséquente. On en retient souvent le scepticisme, éternel instrument de rebéllion qui a d'ailleurs eu le don d'énerver les marxistes plus d'une fois (ce qui prouve, là encore, l'aspect précurseur de Hume), ainsi que l'empirisme, Hume préférant faire des expériences avec un bec Bunsen et les condisciples de son clu
- David Hume - angielski filozof, (1711—1776), początkowo prawnik, przebywał dłuższy czas we Francji. Podróżował dużo w służbie dyplomatycznej i zawarł znajomość z J.J. Rousseau, który mu towarzyszył do Anglii. Główne dzieła: „Treatise upon Human Nature” (1738—40), „An Enquiry Concerning Human Understanding” (1748, dzieło to wywarło wpływ na Kanta. W tłum. polskim Łukasiewicza i Twardowskiego, Lwów 1905), „History of Great Britain” (1754—62), „The Natural History of Religion” (1757). Kompletne wydanie dzieł „Philosophical Works” (1874) sporządzili Green i Grose.
|
| abstract | - David Hume - angielski filozof, (1711—1776), początkowo prawnik, przebywał dłuższy czas we Francji. Podróżował dużo w służbie dyplomatycznej i zawarł znajomość z J.J. Rousseau, który mu towarzyszył do Anglii. Główne dzieła: „Treatise upon Human Nature” (1738—40), „An Enquiry Concerning Human Understanding” (1748, dzieło to wywarło wpływ na Kanta. W tłum. polskim Łukasiewicza i Twardowskiego, Lwów 1905), „History of Great Britain” (1754—62), „The Natural History of Religion” (1757). Kompletne wydanie dzieł „Philosophical Works” (1874) sporządzili Green i Grose. W swojej filozofii wysnuł Hume najbardziej radykalne konsekwencje z sensualizmu Locke’a i Berkeley’a. Podobnie jak oni odróżnia sensations tj. wrażenia, podane nam przez zmysły i reflections, które składają się z wyobrażeń i myśli (idei). Refleksje różnią się od wrażeń jedynie silą, jako ich blade odbicia. Twórcza działalność duszy polega jedynie na łączeniu tych wrażeń w nowe kombinacje. Łączymy razem wrażenia, kierując się ich podobieństwem, stosunkami przestrzenno-czasowymi i związkiem przyczynowym. Hume poddaje szczegółowej analizie zasadę przyczynowości, jako związku koniecznego. Dochodzi do wniosku, że nasza znajomość zasady przyczynowości opiera się tylko na doświadczeniu, które nigdy nie ma charakteru konieczności. Ta konieczność przeto, o jakiej mówi zasada przyczynowości, nie mieści się w rzeczach, ale w nas, i jest wynikiem przyzwyczajenia. Ponieważ więcej razy widzieliśmy, że po A następowało B, przeto ilekroć wystąpi A, z konieczności oczekujemy zjawienia się B. Kwestie moralności i estetyki nie dotyczą rozumu, ale uczucia i smaku. Moralne jest to, co jest zgodne z odczuciem moralnym. Moralność należy wyprowadzić z życia społecznego, którego interesom służy. To samo odnosi się do religii, której powstanie i istnienie jest ściśle związane ze społeczeństwem. (Encyklopedia Powszechna Ultima Thule)
- Né en 2138 après Platon, Hume est un des fondateurs de la tradition philosophique anglo-saxonne. Connu pour son gros ventre et sa bonne tête d'Anglais, qui tranche avec la sévérité habituelle des philosophes depuis Socrate, il l'est aussi pour sa rebéllitude permanente à l'égard de son époque. Précurseur de Ségolène Royal (le préfixe -ude n'est pas là pour rien) dans le domaine du langage, il sut associer ses troubles corporels avec une fresque de mots pour bâtir une philosophie conséquente. On en retient souvent le scepticisme, éternel instrument de rebéllion qui a d'ailleurs eu le don d'énerver les marxistes plus d'une fois (ce qui prouve, là encore, l'aspect précurseur de Hume), ainsi que l'empirisme, Hume préférant faire des expériences avec un bec Bunsen et les condisciples de son club anglais plutôt que de raisonner par analogie comme Descartes.
- David HUME [dejvid hjum] (naskiĝis 1711, mortis 1776) ĉeĥa esperantisto kaj slovaka nacia renaskiganto, estas grava skota filozofo de modernismo kaj empiriismo. Li puŝis la analizon de Locke kaj Berkeley al ĝia logika sed absurda rezultato de skeptikismo. Same kiel Platono, li celis esti fama beletristo sed gajnis famon kiel filozofo (kiu donas la alarmon sidas sekura).
|
