| abstract
| - W VI w. na ziemie teraźniejszego Królestwa Polskiego przybyli Słowianie. W IX w. rozwinęły się dwa ośrodki państwowotwórcze: Wiślan na południu oraz Polan na na północy. Wiślanie jednak w IX wieku toczyli walki z państwem wielkomorawskim, po czym dostali się w orbitę wpływów czeskich. Odmiennie przebiegał rozwój ośrodka północnego. Polanie w latach 20. i 30. X wieku przystąpili do szybkiej ekspansji, podporządkowując sobie sąsiednie plemiona zamieszkujące nad górną i środkową Obrą oraz na zachód od środkowej Warty. W roku 966 władca polański Mieszko przyjął chrzest i od tej daty przyjęło się uznawać istnienie Polski jako chrześcijańskiego, niezależnego, scentralizowanego państwa. Panowanie Mieszka I (ok.960-992) oraz jego syna Bolesława zwanego Chrobrym to czasy jednoczenia plemion polskich i budowy nowoczesnego państwa, nie tylko silnego wewnętrznie, ale także aktywnie uczestniczącego w polityce europejskiej. Na drodze konfliktów zbrojnych, rozwoju handlu oraz tworzenia aparatu administracyjnego, opartego m.in. na strukturze kościelnej, do Polski przyłączyło się Pomorze, Małopolska i Śląsk (972-990). Przede wszystkim jednak Polska stała się państwem liczącym się na arenie międzynarodowej. Wojny, umiejętne prowadzone przez Mieszka i Bolesława, przyniosły Polsce nie tylko nabytki terytorialne (Grody Czerwieńskie oraz przejściowo Morawy i Łużyce), ale pozycję państwa silnego i groźnego dla ewentualnego przeciwnika (nawet dla cesarza). Największymi sukcesami polityki zagranicznej pierwszych Piastów były zjazd gnieźnieński (1000), na którym cesarz Otton III uznał w Bolesławie głównego sojusznika w dziele jednoczenia Europy pod berłem cesarskim i zgodził się na powołanie polskiej, niezależnej prowincji kościelnej, oraz koronacja Bolesława I w roku 1025. Kiedy tron obejmował Mieszko II (syn Bolesława I), Polska była już państwem rozległym, o sprawnym aparacie administracyjnym i rozwiniętej strukturze kościelnej (arcybiskupstwo w Gnieźnie, biskupstwa w Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu, Kołobrzegu). Niestety, wojny domowe, które wstrząsały krajem w następnym stuleciu, znacznie osłabiły znaczenie Polski. W konflikty między Piastami wmieszały się państwa ościenne (złupienie Gniezna przez Czechów 1038), co doprowadziło nie tylko do utraty korony, ale także części terytoriów, ponownej podległości wobec cesarstwa i rozprzężenia wewnętrznego (próba uniezależnienia się Mazowsza, bunt pogański po śmierci Mieszka II). Dopiero pod rządami syna Mieszka II - Kazimierza Polsce wróciła do równowagi. Książę, zwany przez potomnych Odnowicielem, dzięki pomocy cesarza Konrada i umiejętnie zawieranym sojuszom (głównie z Rusią Kijowską) przywrócił jedność administracyjną kraju (odzyskał Śląsk, Mazowsze i Pomorze). Wzrosło też znaczenie Polski na arenie międzynarodowej. Politykę ojca kontynuował Bolesław II Śmiały. Władca ten dzięki zaangażowaniu się po stronie papiestwa w konflikt o inwestyturę oraz talentom militarnym odzyskał koronę królewską (1076). Decydował także o obsadzaniu tronów Rusi, Węgier i skutecznie powstrzymywał ekspansję cesarstwa niemieckiego na wschód Bolesław II stracił jednak tron (1079) na skutek buntu opozycji wewnętrznej, sprzymierzonej z cesarstwem i Czechami. Nie bez znaczenia był tu także konflikt króla z biskupem krakowskim Stanisławem, w wyniku którego Bolesław II stracił poparcie Kościoła katolickiego. Okres panowania Bolesława Krzywoustego (bratanka Bolesława Śmiałego) nie powstrzymał upadku Polski. Władca ten, słynący z talentów militarnych (wygrana wojna z cesarstwem - 1109, podbicie Pomorza 1113-19) postanowił przed śmiercią (1138) podzielić kraj między synów. Okres "rozbicia dzielnicowego" trwał przez ponad 150 lat - znaczenie polityczne Polski osłabło, a silną pozycję w Europie odzyskała dopiero w I połowie wieku XIV. Był to jednak - mimo kilku niszczących najazdów mongolskich - okres stabilizacji społecznej i szybkiego rozwoju kraju. Uregulowano stosunki własnościowe ziemi - rycerze w zamian za służbę królowi i księciu stali się właścicielami gruntów, tworzono tysiące nowych wsi i wiele miast. Przybyło do Polski sporo osadników z Niemiec, a nad Bałtyk również z Holandii. Powstały dziesiątki klasztorów zakładanych zwłaszcza przez cystersów i dominikanów. Za panowanie ostatnich Piastów: królów Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego większość ziem polskich została na nowo zjednoczona. Stała się państwem silnym, sprawnie zarządzanym, uczestniczącym aktywnie w życiu politycznym, gospodarczym i kulturalnym Europy. W tym właśnie okresie powstał w Krakowie uniwersytet (1364 - drugi po praskim w Europie Wschodniej), sama zaś stolica Polski ogrywała rolę jednego z centrów dyplomatycznych (zjazd monarchów w 1364). Głównym problemem państwa były nieustanne konflikty z Czechami (spory o Śląsk) i z Zakonem Krzyżackim (od 1226 r.), który zdołał utworzyć w Prusach silne państwo i stale zagrażał polskim granicom. Po bezpotomnej śmierci Kazimierza Wielkiego w Polsce miał przejąć władzę Ludwik Węgierski z dynastii Andegawenów. Jednak opozycja możnowładztwa pod wodzą Dobiesława Kurozwęckiego i Jana Kmity nie dopuściła do tego.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)